🍹 Miasto Na Północ Od Torunia

Miasto leży w dorzeczu Jeniseju na zachodnich krańcach Wyżyny Środkowosyberyjskiej, 300 kilometrów na północ od koła polarnego. Norylsk jest otoczony tundrą i jest zarazem jednym z najbardziej na północ wysuniętych miast na świecie. Nie dla obcych. Miasto funkcjonuje niczym wyspa. Jest obsługiwane przez lotnisko Ałykiele. ul. Szkolna 31, 87-122 Grębocin k. Torunia www.grebocin.pl. Muzeum powstało w 2004 r. we wsi Grębocin, 8 km od Torunia. Można w nim obejrzeć prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem, w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji interaktywnych warsztatów edukacyjnych. Olenderski Park Etnograficzny w Wielkiej Nieszawce Toruń i cała reszta. Kujawsko-pomorskie - to województwo tak bardzo ciekawe, jak bardzo jest złożone i zróżnicowane. Bo to nie tylko Pomorze i Kujawy, to także inne regiony, każdy o innej przeszłości, innych zabytkach, innych krajobrazach, innych atrakcjach i innych walorach. Szerokość w przedziale od −90° do 90°. Szerokośc geograficzna równika wynosi 0°, szerokość geograficzna bieguna południowego wynosi −90°, szerokość geograficzna bieguna północnego wynosi 90°. Dodatnie wartości szerokości geograficznej odpowiadają geograficznych miejscach na północ od równika (skrót. N). Obecnie na ścianie Bramy Mostowej można znaleźć tablicę z historycznymi pomiarami stanu wód na Wiśle. Krzywa Wieża Niepowtarzalnym budynkiem Torunia jest Krzywa Wieża, która znajduje się w obrębie dawnych murów miejskich, na zachód od Bramy Klasztornej. Swoją nazwę zawdzięcza odchyleniu od pionu o 1,46 metra. Najciekawsze miejsca w najbliższych okolicach Torunia. okolice torunia. W najbliższej okolicy Torunia znajduje się wiele ciekawych obiektów historycznych, przede wszystkim zabytków gotyckich: wielkich kościołów miejskich (np. katedra w Chełmży, kościół Mariacki w Chełmnie ), oraz ogromna liczba średniowiecznych kościołów Jako datę zalożenia miasta Chełmży przyjmuje się rok 1251. Nie zachowal sie jednak przywilej lokacyjny spłonął w jednym z licznych pożarów miasta. Na Barbarkę prowadzi łatwa droga z centrum Torunia: aby dotrzeć tu samochodem należy jechać ul. Szosa Chełmińska i po 7 km od placu Teatralnego skręcić z lewo w ul. Przysiecką, która przez ok. 2 km dalej prowadzi prosto do celu. Tą samą trasą kursuje autobus linii nr 27 (rozkład jazdy tutaj ), podróż trwa 24 min. Łódź leży na wysokości od 163,6 m n.p.m. (na terenie Grupowej Oczyszczalni Ścieków) do 284 m n.p.m. w rejonie ulicy Kasprowicza . Teren zamknięty granicami administracyjnymi miasta opada w kierunku z północnego wschodu na południowy zachód, zgodnie z nachyleniem zachodniego stoku Garbu Łódzkiego , na dziale wodnym I rzędu Wisły Podział administracyjny Torunia – dzielnice i osiedla w Toruniu . Toruń od 2005 roku podzielony jest na 24 części (dla celów urzędowych). Inny podział zastosowany został przy tworzeniu jednostek pomocniczych gminy, które w Toruniu nazywają się okręgami. Obecnie istnieje 13 Rad Okręgów (Podgórz, Stawki, Rudak, Czerniewice Na al. 700-lecia Torunia, od ul. Dekerta do Podgórnej/Bema, ułożono warstwę ścieralną asfaltu i pozostały jeszcze wykończeniowe prace brukarskie. Na Szosie Chełmińskiej od ul. Bema do Trasy Prezydenta Raczkiewicza zakończono prace związane z przejściem torowiska tramwajowego przez skrzyżowania. Do wykonania pozostały odtworzenia Wiadomości. Otwarcie linii na północ Torunia. Dokładny harmonogram wydarzenia. 18:00, 24.08.2023 . ok. 2 min. czytania. 10 Fot: nadesłane przez MZK. Uroczyste otwarcie nowej linii tramwajowej już niebawem, a dokładnie w piątek (25 sierpnia). Ci z was którzy chcą uczestniczyć w wydarzeniu i przygotowanych atrakcjach, niech zaplanują iG2OxY. Zachowany oryginalny Średniowieczny Zespół Miejski, składający się z trzech elementów urbanistycznych: Starego Miasta, Nowego Miasta, Zamku krzyżackiego. Stare Miasto Toruń założone w 1231 r. przez Krzyżaków otrzymało prawa miejskie w 1233 r.; było pierwszym ośrodkiem krzyżackim na Ziemi Chełmińskiej, skąd rozpoczynał się podbój pogańskich Prusów i tworzenie potężnego państwa krzyżackiego. Sprawnie zarządzane i zamieszkiwane przez przybyłych głównie ze Śląska, Nadrenii, Westfalii obrotnych kupców, mających kontakty europejskie od początku swego istnienia rozwijało się nadzwyczaj intensywnie. Dynamika rozwoju Torunia przerosła oczekiwania jego fundatora i już 18 lat po lokacji wyznaczony obszar miasta okazał się za mały i został powiększony o niemal drugie tyle na północ (>>>), a następnie już 31 lat po lokacji (tj. w 1264 r.) Krzyżacy „dokleili” od wschodu Nowe Miasto Toruń – nowy, niezależny organizm miejski, oddzielony od Starego Miasta Torunia (nazywanego tak od teraz) tylko murami obronnymi i fosą. W przeciwieństwie do Starego Miasta nie miało ono charakteru międzynarodowego ośrodka handlowego, a mieszkańcy skupiali się przede wszystkim na działalności rzemieślniczej (produkując np. znane sukno). Pomiędzy oboma miastami, nad Wisłą, Krzyżacy w poł. XIII w. zbudowali swój zamek. Zachowany w stanie zbliżonym do pierwotnego unikatowy układ przestrzenny toruńskiego średniowiecznego zespołu miejskiego to cenne źródło materialne do dziejów rozwoju miast w średniowiecznej Europie. Unikatowość toruńskiego średniowiecznego zespołu miejskiego polega też na połączeniu w sobie cech: 1) nadrzecznego miasta portowego, 2) miasta podwójnego (Starego, Nowego, pierwotnie oddzielnych), sprzężonego z zamkiem. W 1454 r. Nowe Miasto Toruń zostało włączone do Starego Miasta Torunia (>>>) stanowiąc odtąd Toruń - jedno z największych i najbogatszych miast przedrozbiorowej Rzeczypospolitej. Zachowane w jego obrębie oryginalne zabytki architektury i sztuki wysokiej klasy europejskiej, co jest potwierdzone uznaniem przez UNESCO za Światowe Dziedzictwo Kultury. Toruńskie najcenniejsze zabytki gotyckie (średniowieczne), powstałe w okresie pierwszej świetności miasta, są rozwiązaniami architektonicznymi najwyższej klasy w skali europejskiej, reprezentują najlepsze osiągnięcia ówczesnej architektury europejskiej: ► reprezentują rozmach i monumentalność nawiązując jednocześnie do wzorców w przodujących wówczas europejskich ośrodków sztuki gotyckiej (np. Ratusz Staromiejski, kościół Mariacki, katedra Świętojańska), ► wyznaczały nowe drogi późnogotyckiej architekturze regionu południowego pobrzeża Bałtyku poprzez pionierskie zastosowanie na tym obszarze nowatorskich rozwiązań architektonicznych (kościół Mariacki, kościół św. Jakuba) ► świadczą o wspólnocie kulturowej i cywilizacyjnej miast skupionych w Hanzie (gotycka architektura ceglana świecka i sakralna) ► świadczą o wspólnocie kulturowej i cywilizacyjnej miast kręgu sztuki i architektury północnoeuropejskiej (gotycka i renesansowa architektura świecka; patrz też: Architektura Torunia tutaj) ► toruńskie gotyckie kamienice patrycjuszowskie i mieszczańskie to największy i najlepiej zachowany zespół średniowiecznego budownictwa mieszkalnego w Europie północnej (ok. 200 kamienic, w których zachowały się mniej lub bardzo czytelne elementy architektury gotyckiej oraz wewnętrznego układu i wystroju wnętrz, w tym najliczniej w Polsce polichromie ścienne i stropowe) ► Ratusz Staromiejski łączy w sobie nigdzie indziej nie spotykane funkcje sądowe, administracyjne i handlowe, jest jednym z największych takich obiektów na świecie ► toruńskie mury miejskie to najstarsze (poł. XIII w.) takie formy obronne w Polsce, jednocześnie stanowiły o silnie rozbudowanej funkcji obronnej Torunia (pierścień podwójny (miejscami potrójny) z mokrą fosą, ok. 2,8 km długości, 54 baszty, 12 bram, 2 barbakany) Po Krakowie najwięcej w Polsce zabytków najwyższej, światowej klasy znajduje się w Toruniu Są to: układ urbanistyczny średniowiecznego zespołu miejskiego, Ratusz Staromiejski, kościół Mariacki, Katedra Świętojańska, kościół św. Jakuba, Kamienica Pod Gwiazdą. Wg dawnej klasyfikacji zabytków, w Krakowie znajduje się 11 (najwięcej w Polsce) zabytków klasy zerowej, na kolejnych miejscach: Toruń i Gdańsk (po 6), Wrocław i Poznań (po 3). Waloryzacja zabytków została oparta o ich znaczenie dla architektury i unikatowość w skali światowej. Wyrazem uznania zabytków toruńskich, poza wpisem na Listę światowego Dziedzictwa UNESCO jest też uznanie ich za Pomnik Historii RP - obiekty o szczególnym znaczeniu dla kultury Polski. Zabytki Torunia tutaj. Najcenniejsze toruńskie dziedzictwo kulturowe (nieruchome i ruchome) powstało w dwóch okresach największej świetności Torunia: 1) średniowiecza (gotyk): okresie XIII-XV w. – czasie przynależności do Hanzy jako jednego z największych i najbardziej liczących się europejskich ośrodków handlowych, 2) renesansu i manieryzmu: XVI- XVII w. – czasie rozwoju handlu oraz życia umysłowego i artystycznego Stąd też dzisiejszy charakter Torunia - miasta uznawanego za najbardziej "gotyckie" z dużych miast Polski. Z kolei również dużo obiektów pozostało z epoki renesansu i manieryzmu - kultury i sztuki tak charakterystycznej dla nowożytnego Torunia i miast południowego pobrzeża Bałtyku. Czytaj też: Toruń w czasach nowożytnych tutaj Architektura Torunia tutaj. Wielkie Miasto Pruskie - Respublica Thorunensis Toruń w czasach nowożytnych miał nie tylko mocną pozycję gospodarczą, ale zawsze był miastem samorządnym, niemal autonomicznym, o dużych przywilejach i uprawnieniach prawno-ustrojowych, bijąc w tej mierze nie tylko inne wielkie miasta Rzeczypospolitej, ale nawet miasta rezydencjonalne królów polskich – Kraków i Warszawę. Podstawą takiego ustroju Torunia - swoistej republiki mieszczańskiej Respublicae Thorunensis - były przywileje kazimierzowskie wydane przez króla Kazimierza Jagiellończyka w 1457 r. Przywileje te spowodowały, że Toruń, podobnie jak pozostałe dwa tzw. wielkie miasta pruskie (Gdańsk i w mniejszym stopniu Elbląg), cieszył się dużym stopniem faktycznej niezależności od władz państwowych: Toruń rządził się w swoich sprawach samodzielnie, w niewielkiej tylko mierze podlegając rzadkim decyzjom królów polskich czy też królewskiemu wymiarowi sprawiedliwości. Poza pełną autonomią sądową Toruń od 1459 r. pełnił też rolę sądu wyższego dla wszystkich miast założonych na prawie chełmińskim. Patrycjusze Torunia i Gdańska jako członkowie Rady Pruskiej na równi ze szlachtą Rzeczypospolitej mieli prawo do udziału w sejmach, z których trzy odbyły się w Toruniu oraz prawo do nabywania posiadłości ziemskich (w głosowaniach w sejmach udział brali oraz ziemie nabywać mogli tylko przedstawiciele uprzywilejowanych miast: Krakowa, Poznania, Lwowa, Gdańska, Wilna, Torunia i od 1708 r. Lublina). W 1506 r. król Aleksander Jagiellończyk zaspokoił ambicje prestiżowe Torunia upoważniając jego Radę do stosowania czerwonego koloru pieczętnego, co było przywilejem władców, wyjątkowo stosowanym dla miast; dla Torunia stanowiło to splendor i zewnętrzny, widoczny dowód łaski. Nad Toruniem nie panował żaden magnat, a nawet pomimo, że Toruń był miastem królewskim to król polski poprzez swojego burgrabiego nie miał w pełni kontroli nad miastem. Toruniem rządziła dumna Rada miejska, określana Senatem. Toruń posiadał własne wojsko, własne terytorium (patrymonium) o powierzchni ok. 360 km2. Na początku XVII w. Toruń zamieszkiwany był przez prawie 20 tys. mieszkańców i tym samym należał do kilku największych miast Rzeczypospolitej. Był również jednym z najbogatszych miast, o wysoko rozwiniętym rzemiośle i handlu międzynarodowym. Należąc do grupy trzech tzw. wielkich miast pruskich Toruń był także miastem o silnym stanie mieszczańskim, zarówno pod względem uprawnień wewnętrznych, jak i wpływu na politykę państwową, co zdecydowanie wyróżniało Toruń i pozostałe dwa wielkie miasta pruskie od możliwości i statusu miast polskich. • Więcej o Toruniu w czasach nowożytnych tutaj. Toruń był związany z wieloma wydarzeniami o ogromnej wadze i znaczeniu historycznym. Odegrał ważną rolę w chrystianizacji i kolonizacji Prus, był głównym pośrednikiem w hanzeatyckim handlu z Europą wschodnią, był też w tej części Europy najważniejszym ośrodkiem kształtowania się poczucia tożsamości stanowej mieszczaństwa oraz miejscem podpisania Traktatu Toruńskiego w 1466 roku i innych układów Historyczne znaczenie Torunia wyraża się między innymi liczbą i rangą istotnych wydarzeń i procesów historycznych tutaj się dziejących i wpływających na kształtowanie losów i kultury kraju. W tym mieście dzieją się wielkie i znaczące wydarzenia historyczne (w tym nie wymienione niżej 3 sejmy polskie), niektóre ważne dla dziejów Europy: ► to właśnie w Toruniu podpisano dwa najważniejsze układy pokojowe polsko-krzyżackie (I pokój toruński 1411, II pokój toruński 1466, ponadto rozejm w 1521 r. Tu odbyły się liczne rozmowy, dysputy i narady związane ze sprawami krzyżackimi (więcej: Działo się w Toruniu tutaj). Toruń także jako ważne miasto państwa przytwierdzał swoje pieczęcie do niektórych dokumentów państwowych czy traktatów międzynarodowych. ► od 1459 r. toruńska Rada sprawuje rolę sądu wyższego dla wszystkich miast założonych na prawie chełmińskim, ► w 1521 r. król Zygmunt Stary zawarł w Toruniu z wielkim mistrzem krzyżackim Albrechtem Hohenzollernem ostatni rozejm polsko-krzyżacki, zwany kompromisem toruńskim, zakończony w 1525 r. sekularyzacją Prus Książęcych i hołdem Albrechta Hohenzollerna na rynku w Krakowie (więcej o roli Torunia w stosunkach polsko-krzyżackich tutaj), ► w 1528 r. otworzono w Toruniu ogólnopruską mennicę królewską, wybijającą monetę toruńską, mającą służyć Prusom Królewskim i Książęcym i będącą w obiegu na terenie całej Rzeczypospolitej, ► w 1568 r. założono w Toruniu protestanckie gimnazjum - najświetniejszą uczelnię na terenie Prus Królewskich, wkrótce podniesioną do rangi półuniwersyteckiego Gimnazjum Akademickiego, które w okresie renesansu i oświecenia określało znaczenie Torunia jako wielkiego ośrodka kultury, oddziaływującego poza granice Rzeczypospolitej; w oparciu o drukarnię gimnazjalną i kadrę profesorską tej szkoły tłoczono w Toruniu tysiące druków w szeregu językach o wielkim znaczeniu dla nauki i kultury polskiej, ► w 1586 r. opublikowano w Toruniu pierwsze na świecie czasopismo - rocznik pedagogiczny "Institutio Literata" (o historii czasopiśmiennictwa toruńskiego tutaj), ► w 1629 r. obronna twierdza toruńska, będąca jedną kilku najpotężniejszych w kraju, samodzielnie mężnie stawiła opór atakowi szwedzkiemu, co dało powód do dalszego uhonorowania Torunia przywilejami królewskimi i honorowego wyróżnienia potwierdzającego stałą wierność Rzeczypospolitej („wierność i stałość ogniem doświadczona” talar oblężniczy), ► w 1645 r. to bogate miasto gościło Colloquium Charitativum - europejski zjazd różnowierców, mający doprowadzić do jedności zwaśnionych wyznań, będący jednym z największych wydarzeń przedrozbiorowego Torunia, które odbiło się szerokim echem w Europie, ► w 1712 r. protestancki Toruń gościł synod ewangelików z Korony i Litwy celem wypracowania polityki pozwalającej na wspólną obronę praw różnowierców i wolności wyznaniowej w obliczu rosnącej nietolerancji ze strony katolickiej Rzeczypospolitej szlacheckiej, ► w 1722 r. ukazał się pierwszy numer tygodnika Das Gelehrte Preussen (Uczone Prusy), będącego pierwszym z serii XVIII-wiecznych toruńskich periodyków naukowych, najwcześniejszych i najbardziej udanych prób wydawniczych w Polsce (>>>), ► w 1724 r. znowu cała Europa zwróciła uwagę na wydarzenia w Toruniu, tym razem „tumultu toruńskiego”, którego konsekwencją o mały włos byłaby europejska akcja zbrojna, ► w 1752 r. powstało pierwsze w Toruniu i jedno z pierwszych w Polsce, Towarzystwo Uczone, którego członkowie podjęli pierwsze w Rzeczypospolitej zorganizowane badania nad językiem polskim, ► w 1806 i 1813 r. Toruń stał się areną wydarzeń związanych z napoleońską ekspansją na wschód (czytaj Toruń napoleoński), ponosząc niestety ogromne zniszczenia i kontrybucje, prowadzące do ekonomicznej ruiny kwitnącego i bogatego kiedyś miasta, „gdzie niegdyś był gwar przemyślnego ludu, gdzie za krocie i krocie w dniu jednym stawały umowy, gdzie błyszczał marmur i złoto…” (Julian Ursyn Niemcewicz), ► w 1858 r. w Toruniu po raz pierwszy na ziemiach polskich wydrukowano „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza, ► w 1867 r. ukazał się pierwszy numer Gazety Toruńskiej - najpoważniejszego organu politycznego Polaków w Prusach Zachodnich, ► w 1872 r. zaborcze władze pruskie podjęły decyzję o rozbudowie twierdzy toruńskiej do kategorii I stopnia, która wkrótce stała się jedną z najpotężniejszych, ► w 1875 r. powstało Towarzystwo Naukowe w Toruniu, skupiające siły intelektualne Pomorza, dziś jedno z najstarszych w Polsce, ► w 1945 r. utworzono w Toruniu pierwszy na północnych ziemiach polskich uniwersytet, o którego zabiegi po raz pierwszy czyniono w 1595 r. (czytaj: Historia szkolnictwa wyższego w Toruniu) XIX-wieczna Twierdza Toruń, której obiekty są dobrze zachowane, była niegdyś ogromną warownią państwową I stopnia. XIX-wieczne forty toruńskie są niewątpliwie jedną z atrakcyjniejszych a jednocześnie mało znanych osobliwości Torunia. Każdy bowiem kojarzy miasto przede wszystkim z jego średniowiecznym zespołem miejskim (nieprecyzyjnie i błędnie zwanym starówką), gotyckimi zabytkami, piernikami, Kopernikiem. Jednak w ostatnich latach coraz częściej zainteresowanie wzbudza XIX-wieczna potężna Twierdza Toruń. Właśnie w XIX wieku (po Kongresie Wiedeńskim w 1815 roku) Toruń stał się twierdzą w znaczeniu warowni państwowej. Jednak już od początku swojego istnienia w 1. poł. XIII w. Toruń pełnił ważne funkcje obronne. Czytaj też: Twierdza Toruń i forty XIX-w. tutaj Rozwój fortyfikacji w Toruniu od średniowiecza do XX w. tutaj Zamki toruńskie. Niewiele miast w Polsce może pochwalić się dwoma zamkami zlokalizowanymi w swoim obrębie. W Toruniu znajdują się dwa, wprawdzie w ruinie, ale będące przedstawicielami różnych państw. Zamek krzyżacki - komturski zbudowany w połowie XIII w. na prawym brzegu Wisły i zamek polski Dybów - starostów królewskich z 1. połowy XV w. na lewym brzegu, tj. już na terytorium Królestwa Polskiego. Toruń, jako krzyżackie miasto nadgraniczne, jako "brama Prus", był najbardziej na południe wysuniętym miastem państwa zakonnego a jednocześnie był pierwszym i najbliższym wielkim miastem pruskim dla mieszkańców Królestwa Polskiego. Toruń stanowił więc naturalną bazę dla różnego rodzaju spotkań i wydarzeń politycznych związanych ze stosunkami polsko-krzyżackimi. Strategiczna lokalizacja Torunia spowodowała istnienie tu ważnych strażnic obu państw. Poza tymi dwoma w najbliższych okolicach znajdują się dwa kolejne zamki: krzyżacki w Zamku Bierzgłowskim i będący w ruinie polski zamek w Złotorii. Położenie Torunia na styku zróżnicowanych geograficznie, historycznie i etnograficznie krain: Ziemi Chełmińskiej (Pomorza), Kujaw na południu i Ziemi Dobrzyńskiej na wschodzie. Historycznie, a przez to kulturowo i cywilizacyjnie Toruń jest miastem pomorskim. Leży na Ziemi Chełmińskiej, która była pierwszym terytorium państwa krzyżackiego; należy do kręgu architektury północnoeuropejskiej, a zwłaszcza południowego pobrzeża Bałtyku (o architekturze Torunia tutaj). W okresie nowożytnym (o Toruniu w czasach nowożytnych tutaj), aż do 1793 r. (II rozbiór Polski) Toruń był natomiast jednym z trzech tzw. wielkich miast pruskich - znajdując się w Prusach Królewskich i ogrywając tu znaczącą rolę polityczną, gospodarczą i kulturalną. W okresie międzywojennym był siedzibą władz województwa pomorskiego. Natomiast południowa część współczesnego Torunia (południowy brzeg Wisły) położona jest na Kujawach, będących już odrębnym historycznie, kulturowo i etnograficznie regionem zawsze polskim. Dziś Toruń jest siedzibą władz samorządowych województwa kujawsko-pomorskiego. Tymczasem południowo-wschodnie granice Torunia opierają się już na rzece Drwęcy, za którą leży kolejny odmienny obszar historyczny: Ziemia Dobrzyńska. Walory turystyczne Torunia klasyfikują go jako jedno z najważniejszych i największych centrów turystyki kulturowej, miejskiej w Polsce Toruń zaliczany jest do jednego z kilku (najczęściej sześciu) ośrodków w Polsce o najwyższych walorach dla turystyki kulturowej. Tworzone w latach 60. XX w. i później rządowe i inne klasyfikacje, obiektywne waloryzacje atrakcyjności turystycznej Polski zawsze wymieniają Toruń jako jeden z kilku najważniejszych i największych ośrodków turystyki miejskiej (>>>). Również wszystkie podręczniki akademickie do geografii turyzmu wskazują Toruń podobnie. Dodatkowo na uwagę w tej materii zasługuje fakt, że Toruń tuż po Krakowie jest ośrodkiem o największej liczbie najcenniejszych zabytków architektury – dawnej klasy zero (w Toruniu i w Gdańsku po 6, w Krakowie 11, Wrocław 3, Poznań 3 itd.); dziś jego rangę podkreśla wpis na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Wyróżnieniem Torunia jest też fakt, że w Toruniu, jako jednym z 10 miast, istnieje instytucja przewodnika miejskiego. Na północy Polski poza Toruniem i Gdańskiem nie ma ważniejszego ośrodka turystki kulturowej, miejskiej. W ramach wymiany gmina ma przekazać samorządowi województwa działkę na terenie Bastionu Menniczego przy Woli Zamkowej. Szymon SpandowskiNa najbliższej sesji Rada Miasta Torunia zdecyduje o przekazaniu samorządowi województwa Dworca Północnego oraz kilku innych nieruchomości. Co warto o tym wiedzieć? To była bardzo daleka droga. Nie, jeszcze się nie skończyła, ale chyba można mieć nadzieję, że wjeżdżamy na ostatnią prostą. Dworzec Toruń Północ ma 112 lat. Batalię o jego zachowanie i ponowne zagospodarowanie rozpoczęliśmy tuż przed jego setnymi urodzinami. Najpierw dobijaliśmy się do bram i sumień w PKP. Pierwsze światełko w tunelu pojawiło się w 2015 roku, kiedy władze miasta zwróciły się do kolejarzy z propozycją przejęcia nieruchomości. Niestety przygasło, załatwianie wszystkich formalności zajęło obu stronom pięć lat. Gdy już się udało, na miejskiej stronie pojawiło się zapytanie ofertowe dotyczące rozbiórki zdewastowanego zabytku. Na szczęście wyrok udało się unieważnić. Wiosną 2021 roku na kolejowym horyzoncie pojawiły się władze województwa. PolecamyDlaczego prace przy budowie pawilonów na toruńskim bulwarze nie zostały przerwane?Sprawca śmiertelnego wypadku na Szosie Chełmińskiej jednak trafi do więzieniaTu leżą kości zasłużonych torunian, ale to plac budowy, a nie wykopaliska...Ile zarabiają dyrektorzy podlegli prezydentowi Zaleskiemu? Szefowa szpitala na czele!- Chcemy, by Dworzec Północny stał się siedzibą naszej kolei turystycznej - mówił wtedy marszałek Piotr Całbecki. - Przy realizacji tego projektu liczymy także na poparcie i życzliwość PKP Polskie Linie Kolejowe. Jeśli uda się przejąć dworzec, to do realizacji pomysłu niezbędne będzie przejęcie znajdującej się w sąsiedztwie bocznicy kolejowej. Dziś jest zaniedbana i zarośnięta chwastami. W kwestii projektu kolei turystycznej wszystko wskazuje na to że, udało się znaleźć wykonawcę, który podejmie się odrestaurowania zabytkowego parowozu, który jest naszą tereny chce przekazać gmina Urzędowi Marszałkowskiemu?Rozpoczęły się kolejne rozmowy, tym razem prowadzone między dwoma urzędami przy placu Teatralnym. Śledziliśmy je w napięciu. Dwanaście lat temu budynek dworca był cały, posiadał nawet całkiem nieźle zachowane wnętrza. Na ratunek czekał jednak zbyt długo, dziś jest w bardzo złym stanie. Negocjacje między ludźmi marszałka i prezydenta najwyraźniej jednak dobiegły końca, 21 lipca toruńscy radni zdecydują o przekazaniu władzom województwa kilku nieruchomości, w tym Dworca poinformował kilka dni temu wiceprezydent Zbigniew Fiderewicz, w ten sposób gmina i województwo uregulują rachunki za tereny zajęte pod inwestycje drogowe. Odszkodowania, jakie z tego powodu powinno zapłacić miasto, wynoszą ok. 10 milionów złotych. Zgodnie z porozumieniem, gmina jest gotowa przekazać działkę przy ul. Wilama Horzycy, na której znajduje się zaplecze podlegającego marszałkowi teatru. Poza tym właściciela zmieni także działka na terenie Bastionu Menniczego przy Woli Zamkowej, wraz ze znajdującym się na niej budynkiem szkieletowym. W ten sposób cały bastion znajdzie się w rękach samorządu województwa. Gmina zamierza również przekazać grunt, na którym znajduje się parking i droga dojazdowa do szpitala dziecięcego. Toruńscy żużlowcy wygrali z Włókniarzem. Czternaście punktów LewandowskiegoNajbogatsi polscy sportowcy. Popek, Piątek, Świątek... Ile zarabiają?Justyna Święty-Ersetic z rekordem kraju. Kolejne medale naszych lekkoatletówKurek stanowczo zareagował na agresję Rosji- Po przyjęciu stosownej uchwały w tej sprawie przez Radę Miasta Torunia kolejnym krokiem będzie przyjęcie uchwały przez zarząd województwa — mówi sekretarz województwa Marek dotyczące wyeksponowania na dworcu taboru kolejowego są nadal aktualne. Zarówno w przypadku stacji jak i dogorywających na Kluczykach wagonów, pośpiech jest bardzo wskazany. Niedługo nie będzie już co znaczenie dla historii Torunia ma Dworzec Północny?Dworzec Północny został oficjalnie oddany do użytku 28 lutego 1910 roku. Był pierwszą stacją na linii kolejowej z Torunia do Czarnowa, która służyła przede wszystkim do transportu drewna z podtoruńskich lasów oraz obsługi otwartego jesienią 1909 roku Portu Drzewnego. We wrześniu 1911 roku na bocznicy przy dworcu zatrzymał się złożony pociąg, w którego czterech wagonach znajdowały się elementy sterowca M-1. Po zmontowaniu trafił on do właśnie wybudowanej toruńskiej hali sterowcowej, zadebiutował we wielkich jesiennych manewrach, jakie odbywały się wtedy wokół Torunia. 1 lipca A. D. 1912 Dworzec Północny stał się stacją węzłową, wtedy właśnie została otwarta linia kolejowa do Unisławia i Chełmna. Przez lata zatrzymywały się tu również pociągi sezonowe zmierzające do odjechał z dworca pociąg międzynarodowy?Toruń Północ był stacją lokalną, jednak w swojej historii miał również epizod międzynarodowy. Latem 1991 roku do wagonów wsiedli tu żołnierze ewakuowanej toruńskiej bazy wojsk radzieckich i pojechali do domów. Osobowe pociągi do Czarnowa przestały kursować pod koniec lat 60. Pociągi do Unisławia przeszły do historii 30 lat temu. Po likwidacji połączeń pasażerskich dworzec wraz z bocznicą jeszcze przez kilka lat służył do obsługi pociągów ofertyMateriały promocyjne partnera Stare Miasto w Chełmnie Opis: Chełmno to niewielkie, liczące ok. 20 tys. mieszkańców miasto w środkowej części województwa kujawsko-pomorskiego. Położone jest malowniczo na kilku wzgórzach w odległości nieco ponad 40 km na północ od Torunia. Miasto początkowo znajdowało się na terenie państwa krzyżackiego - planowano nawet umieścić tu jego stolicę. Prawa miejskie Chełmno uzyskało w 1233 r. na mocy przywileju chełmińskiego, który stał się wzorem wykorzystywanym przy lokowaniu wielu kolejnych miast na Pomorzu, Prusach, Mazowszu oraz atrakcją dzisiejszego Chełmna jest zabytkowa Starówka z niezmienionym od stuleci szachownicowym układem ulic. Otaczają ją mury obronne o długości ponad 2 km. Z wielu bram prowadzących niegdyś do miasta zachowały się dwie: Merseburska i bardzo okazała Grudziądzka, z dobudowaną do niej w XVII wieku kaplicą tzw. Kaplicą Na imponującego swymi rozmiarami rynku (111 m x 156 m) wznosi się przepiękny renesansowy ratusz. Na jego tylnej ścianie umieszczono żelazny pręt chełmiński, który przed wiekami stanowił często stosowaną miarę długości. Wewnątrz ratusza mieści się muzeum, w którym największe wrażenie robi Sala Sądowa zdobiona malowidłami o tematyce pięciu zachowanych gotyckich kościołów wyróżnia się bogato wyposażona fara z XIII w. pw. Najświętszej Marii Panny. Przechowywane są w niej relikwie patrona zakochanych - św. Walentego. Tuż nad stromą skarpą pradoliny Wisły wznosi się powstały na przełomie XIII i XIV w. zespół klasztorny prowadzony przez Siostry Miłosierdzia. W jego skład wchodzą budynki klasztorne, szpitalne, kościół oraz ogrody. Znajduje się tu również gotycka wieża Mestwina z XIII w., prawdopodobnie pozostałość po dawnej rezydencji komtura względu na dogodne położenie Chełmna w pobliżu drogi krajowej nr 1, łatwo jest tu dotrzeć własnym samochodem lub jednym z licznych połączeń autobusowych z Torunia. Odległość z Torunia: 45 km Chełmińska Informacja Turystyczna86-200 Chełmno, Rynek 28 - Ratusztel. 56 686 21 04 w przygotowaniuNeolityczne piramidy, rezerwaty archeologiczne, romańskie kolegiaty, zamki krzyżackie, monumentalny gotyk światowej rangi, renesans i manieryzm niderlandzki, klasycystyczne pałace i dworki polskie, XIX-wieczne twierdze obronne, znane uzdrowiska, jeziora i atrakcje przyrodnicze... Kujawsko-pomorskie jest bardzo różnorodne, bo składa się z wielu odrębnych historycznie i geograficznie regionów. Łączy je leżący w centrum Toruń, będący jednym z najliczniej odwiedzanych miast polskich. Toruń i cała reszta Kujawsko-pomorskie - to województwo tak bardzo ciekawe, jak bardzo jest złożone i zróżnicowane. Bo to nie tylko Pomorze i Kujawy, to także inne regiony, każdy o innej przeszłości, innych zabytkach, innych krajobrazach, innych atrakcjach i innych walorach. Najbardziej znanym miejscem jest tu oczywiście Toruń - dawne hanzeatyckie emporium handlowe ze swoimi monumentalnymi, cennymi zabytkami i całym Średniowiecznym Zespołem Miejskim wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO, ze słynnymi piernikami czy nieodłączną postacią Mikołaja Kopernika (zobacz: Atrakcje Torunia). Ale wszak skarby kujawsko-pomorskiego nie ograniczają się tylko do Torunia. Żeby je odkryć trzeba wyruszyć np. Szlakiem Piastowskim łączącym miejsca romańskie, związane z początkami państwa polskiego, albo udać się do Ziemi Chełmińskiej gdzie tworzyło się potężne państwo krzyżackie, z czasów którego zostały wspaniałe gotyckie budowle... Musisz zobaczyć. Największe atrakcje woj. kujawsko-pomorskiego Toruń również z racji swego centralnego położenia stanowi centrum turystyczne województwa i jest dogodnym ośrodkiem pobytowym, skąd jest blisko w każdy atrakcyjny i ciekawy zakątek. Odwiedzając Toruń i kujawsko-pomorskie koniecznie wypada zwiedzić i poznać flagowe miejsca tego województwa (zobacz znaczenie gwiazdek tutaj): Biskupin Pałuki, 80 km na od Torunia Słynny rezerwat archeologiczny kultury łużyckiej sprzed ok. 2700 lat ze zrekonstruowanymi fragmentami osady. Chełmno Urokliwe średniowieczne miasto, pełne wyjątkowych gotyckich zabytków, stolica historycznej i krzyżackiej Ziemi Chełmińskiej. Miasto bliźniacze Toruniowi, założone jednocześnie, tym samym dokumentem. Ciechocinek Kujawy, 25 km na płd. od Torunia Najsłynniejsze polskie uzdrowisko nizinne z zabytkowymi i wyjątkowymi tężniami solankowymi i innymi atrakcjami turystycznymi. Strzelno Kujawy, 59 km na od Torunia Miasto słynne z niecodziennych i cennych zabytków romańskich, w tym 'kolumn strzelnieńskich'. Golub-Dobrzyń & Szafarnia Słynny zamek Anny Wazówny i stare miasto, a w Szafarni muzeum Fryderyka Chopina Radzyń Chełmiński i inne zamki krzyżackie Monumentalne ruiny zamku krzyżackiego są przykładem licznych zamków krzyżackich na Ziemi Chełmińskiej, pierwszym terytorium krzyżackim. Tymczasem zamek w Radzyniu to nie jedyna atrakcja tego miasteczka Kruszwica Kujawy, 52 km na do Torunia Miasto kujawskie z legendarną Mysią Wieżą i romańską kolegiatą, położone nad legendarnym Gopłem Grudziądz Zabytkowa i malownicza starówka na wysokiej skarpie nadwiślańskiej z charakterystycznym zespołem spichrzy. Wyjątkowość zabytków Grudziądza uznana jest wpisem na Listę Pomników Historii RP. Brodnica i Pojezierze Brodnickie Ciekawe średniowieczne miasto jest ośrodkiem Pojezierza Brodnickiego; dawniej ważny zamek krzyżacki Piramidy kujawskie Kujawy, 95 km na płd. od Torunia To niezywkłe grobowce z okresu neolitu, czyli sprzed 5000 lat (3700-3300 r. zlokalizowane w Wietrzychowicach i Sarnowie na Kujawach, gdzie utworzono Park Kulturowy Wietrzychowice Gotyckie kościoły Ziemi Chełmińskiej Gotycka sakralna architektura Ziemi Chełmińskiej odznacza się bardzo wysokim poziomem artystycznym i dużą liczebnością, co stanowi o jej unikatowości i wyjątkowości dziedzictwa Bydgoszcz Kujawy, 47 km na zach. od Torunia Wprawdzie nie posiada cennych starych zabytków na Starym Mieście, ale oferuje np. niecodzienną secesję i eklektyczną architekturę XIX-XX w., w tym nadrzeczną zabudowę zwaną Wenecją Bydgoską oraz Kanał Bydgoski wraz z zabytkowymi śluzami. Jedno z najstarszych miast z wyjątkowej klasy katedrą gotycką, będącą jedną z pierwszych budowli gotyckich na Pomorzu Kanon krajoznawczy woj. kujawsko-pomorskiego W kanonie klasyfikujemy i szeregujemy poszczególne miasta i atrakcje turystyczne wg ich rangi turystycznej wynikającej z obiektywnie stwierdzonych wartości artystyczno-historycznych walorów krajoznawczych, turystycznych, dóbr kultury i dziedzictwa historycznego, obiektów historii najnowszej i współczesnej działalności człowieka, poziomu usług rozrywkowych i handlowych. Kanon ten bierze pod uwagę dotychczasowe klasyfikacje i opracowania, jak np. Lista Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO, Lista Pomników Historii RP, analizy Głównego Urzędu Statystycznego i innych. ► Zobacz klasyfikację atrakcyjności turystycznej miejsc woj. kujawsko-pomorskiego >>> Blisko i po drodze Siedzibą władz samorządowych województwa kujawsko-pomorskiego jest położony w jego centrum Toruń, który jednocześnie jest wizytówką i najbardziej znanym miejscem województwa. Takie centralne położenie Torunia, na styku różnych regionów historyczno-geograficznych (Kujaw na południu, Ziemi Chełmińskiej (Pomorza) na północy i Ziemi Dobrzyńskiej na wschodzie) czyni z miasta doskonały punkt wypadowy w zróżnicowane i bardzo ciekawe miejsca historyczne, związane z historią Polski oraz obszary o różnokulturowych i różnoepokowych cennych zabytkach. Poza tym znajduje się tu wiele możliwości wypoczynku: w licznych gospodarstwach agroturystycznych, ośrodkach wypoczynkowych nad akwenami wodnymi (jeziora, pojezierza, zalewy). Z Torunia jest wszędzie blisko. Nie potrzeba dużo czasu, aby dostać się stąd oraz zwiedzić i poznać praktycznie wszystkie podstawowe walory, które region ten oferuje. Najważniejsze fakty ♦ powierzchnia: 17971,34 km2 ♦ liczba mieszkańców: 2 mln ♦ liczba gmin: 144 ♦ liczba powiatów ziemskich: 19 ♦ liczba powiatów grodzkich: 4 (Toruń, Bydgoszcz, Grudziądz, Włocławek) ♦ siedziba administracji samorządowej: Toruń (Urząd Marszałkowski, Zarząd Woj., Sejmik Woj.) ♦ siedziba administracji rządowej: Bydgoszcz (Urząd Wojewódzki) ♦ drogi: autostrada A1 (E75) Helsinki-Gdańsk-Toruń-Cieszyn-Ateny; nr 5 (E275) Gdańsk-Praga, nr 10 Warszawa-Toruń-Szczecin, nr 15 Poznań-Toruń-Olsztyn ♦ regiony historyczno-geograficzne: Ziemia Chełmińska, Kujawy, Ziemia Dobrzyńska, Pałuki, Krajna (część), Bory Tucholskie, Kociewie (część)Ekspresowo przez dzieje Ziemie i miasta wchodzące w skład dzisiejszego województwa kujawsko-pomorskiego nigdy w przeszłości nie tworzyły jednego organizmu, powiązanego wspólnymi więzami politycznymi, ekonomicznymi, kulturowymi czy geograficznymi. Są tu krainy, które w średniowieczu rządzone były przez pomorskich, mazowieckich, kujawskich książąt, ale i przez pogańskich Prusów, później zaś przez Krzyżaków i polskich królów. W Rzeczpospolitej przedrozbiorowej północna i środkowa część obszaru dzisiejszego województwa kujawsko-pomorskiego wchodziła w skład Prus Królewskich, ale obecnie dwa z trzech najważniejszych miast Prus Królewskich – Gdańsk i Elbląg – są poza granicami województwa, a tylko trzecie z nich - Toruń znajduje się w tym obszarze. W czasie rozbiorów ziemie te podzielone były przez Niemcy i Rosję, a w okresie międzywojennym wprawdzie wchodziły w skład Rzeczypospolitej, ale podzielone między województwa: pomorskie, poznańskie i warszawskie, a dopiero od 1938 r. stanowiły centralną i południową część powiększonego woj. pomorskiego z siedzibą w Toruniu (zobacz: Toruń międzywojenny). W latach 1975-1999 natomiast dzieliły się na województwa toruńskie, włocławskie i bydgoskie. To wszystko sprawia, że trudno jest utożsamić dzisiejsze województwo kujawsko-pomorskie z jakąś konkretną tradycją, historią czy regionem i dlatego województwo to jest sztucznym zlepkiem odrębnych regionów. O każdej porze roku Kujawsko-pomorskie to nie tylko Toruń, Ciechocinek, Chełmno, Biskupin czy Pojezierze Brodnickie. To województwo ma do zaoferowania o wiele więcej możliwości, posiada różnorodne walory do rozwijania różnych form turystyki w różnych porach roku. Zwiedzanie i poznawanie wspaniałych zabytków, burzliwej przeszłości wielu tutejszych miast czasem nawet jest bardziej efektowne i efektywne poza szczytem sezonu - zimą i jesienią, zwłaszcza w Toruniu, który wtedy odsłania pełniej swoje oblicze pozbawiony licznych letnich ogródków kawiarnianych, liści na drzewach czy tłumów turystów. Zimową porą także w kujawsko-pomorskiem można dodatkowo skorzystać np. z przygotowanych stoków narciarskich. Szczególnie urokliwa jest zimowa przygoda w kajaku dla chcących spróbowac spływu Brdą, Drwęcą. Jesień i wiosna to natomiast najlepszy czas na poznawanie uroków z perspektywy roweru czy siodła. Znajduje się tu wiele szlaków rowerowych i konnych oraz wiele innych możliwości dla uprawiania turystyki aktywnej. Szczególne walory przyrodniczo-geograficzne i krajobrazowe kujawsko-pomorskiego przesądziły, że znajduje się tu aż 9 parków krajobrazowych, liczne rezerwaty przyrody i obszary chronionego krajobrazu. Grzybiarze natomiast chwalą jesienne zbiory w Borach Tucholskich, w lasach brodnickich czy toruńsko-bydgoskich. Latem czysta woda jezior z Zalewem Koronowskim, Gopłem i Pojezierzem Brodnickim na czele przyciąga amatorów żeglarstwa, windsurfingu, kajaków czy wypoczynku na plaży i wśród natury. Turystów lubiących wodę przyciągają spływy jeziorami i rzekami: Brdą, Drwęcą, Wdą, meandrującymi malowniczo wśród lasów, łąk, czasem wąwozów. Poza sezonem letnim czekają międzynarodowe imprezy i wydarzenia kulturalne... Dla zdrowia Kujawsko-pomorskie ma również ofertę w kurortach dla wszystkich szukających regeneracji i zdrowia. Choćby wspomnieć tylko kujawski Ciechocinek - najsłynniejsze i największe polskie uzdrowisko nizinne, położone jedynie 25 km na południe od Torunia. Ciechocinek obfituje w złoża solanek ciepliczych, piękne parki, zabytkową architekturę uzdrowiskową, urządzenia sportowo-rekreacyjne, liczne pensjonaty i ekskluzywne hotele, a przede wszystkim posiada słynne i unikatowe tężnie solankowe. Spacer pomiędzy nimi to doskonała dawka zdrowego powietrza nasyconego jodem i mikroelementami. W XIX wieku powstało inne kujawskie uzdrowisko - Inowrocław, dysponujący także solankami, sanatoriami, a także tężniami, chociaż już współczesnymi. Z początku XX w. natomiast pochodzi uzdrowisko Wieniec Zdrój, położone w rozległym masywie lasów sosnowych i powietrzem nasyconym eterycznymi substancjami. Najmłodszą jest natomiast geotermia w pomorskim Grudziądzu z leczniczymi ciepłymi wodami solankowymi. Regiony i miasta. Różnorodność i odmienność kujawsko-pomorska Żadne inne województwo w Polsce nie jest stworzone tak sztucznie jak kujawsko-pomorskie, tzn. żadne inne nie łączy aż tak dużej liczby (7) odrębnych historycznie, kulturowo i geograficznie regionów. Regionów, które nigdy w przeszłości nie były powiązane ze sobą tak, jak są teraz. Prowadzi to do rozmycia tożsamości kulturowej i zubożenia kulturowego poszczególnych regionów tworzących to województwo. Kujawsko-Pomorskie jest więc bardzo krzywdzące i zgubne dla zachowania tożsamości i dziedzictwa poszczególnych regionów wchodzących w jego skład. Bo kreowana z inspiracji władz wojewódzkich "wspólnota", "poczucie jedności" i nowej "tożsamości" tego województwa wpływa siłą rzeczy jednocześnie na marginalizowanie, pomijanie odrębności historyczno-kulturowych, rozmywanie więzi poszczególnych regionów; wpływa na zapominanie o cechach wspólnotowych i unikatowych, które charakteryzują poszczególne regiony i stanowią o ich odrębności względem innych regionów tego samego województwa. Powoduje to np. traktowanie cech jednego regionu jako charakteryzujących całe województwo przy jednoczenym pomijaniu faktu, że np. Ziemia Chełmińska (z takimi miejscowościami jak np. Jabłonowo Pomorskie, Kowalewo Pomorskie) to nie Kujawy, itp. Budowaniu nowej "świadomości regionalnej" ma służyć też wydana w 2017 r. na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego 600-stronicowa publikacja pt. "Dzieje regionu kujawsko-pomorskiego", której już sam tyłuł sugeruje jakoby wspólnotę i jednorodność cech tego "regionu", jego długą historię (dzieje) przy jednoczesnym przemilczeniu zasadniczej odrębności regionów. Dziedzictwo kulturowe kujawsko-pomorskiego Turystyka kulturowa, i jej odmiana - turystyka miejska, jest najsilniejszą dziedziną turystyki w województwie kujawsko-pomorskim. Obszar obecnego województwa kujawsko-pomorskiego charakteryzował się w przeszłości dużą różnorodnością kulturową, ale też polityczną i administracyjną. W skład jego weszły bowiem terytoria, których dzieje na przestrzeni wieków były odmienne, lub które w pewnych okresach dziejowych były politycznie zależne od różnych organizmów państwowych. Konsekwencje tego są widoczne do dziś i przejawiają się choćby w złożoności nazwy województwa, zachowaniu zróżnicowanych regionalnych i lokalnych atrybutów tożsamości kulturowej, odrębnością zachowanych materialnych i niematerialnych dóbr kultury, czy różnorodnością krajobrazu kulturowego. Skomplikowane dzieje terenów tworzących dziś województwo kujawsko-pomorskie, miały zasadniczy wpływ na stopień zachowania charakterystycznych dla poszczególnych grup cech tożsamości lokalnej. W najbliższej okolicy Torunia znajduje się wiele ciekawych obiektów historycznych, przede wszystkim zabytków gotyckich: wielkich kościołów miejskich (np. katedra w Chełmży, kościół Mariacki w Chełmnie), oraz ogromna liczba średniowiecznych kościołów wiejskich wysokiej klasy architektonicznej i dużego znaczenia historycznego. Zlokalizowane są one na Ziemi Chełmińskiej, tj. na północ i północny-wschód od Torunia. Ponadto na obszarze tym jest wiele zamków krzyżackich, np. słynny w Golubiu, Zamku Bierzgłowskim czy imponujące ruiny zamku w Radzyniu Chełmińskim. Pałace znajdują się np. w Nawrze, Turznie, Bajerzu, Piątkowie. Całkiem blisko z Torunia jest również do Ciechocinka, który jednak leży w odrębnej historycznie i geograficznie krainie - na Kujawach. Najbliższe okolice Torunia (powiat toruński ziemski) obejmują obecnie tereny położone na obu brzegach Wisły oraz w widłach Wisły i Drwęcy. Większa, prawobrzeżna część powiatu z wydzielonym miastem Toruniem (powiat grodzki) jest połacią historycznej Ziemi Chełmińskiej, część południowa - skrawkiem Kujaw, część wschodnia - Ziemi Dobrzyńskiej. Pod względem geograficznym obszar północny należy do Pojezierza Chełmińskiego, wschodni - do Pojezierza Dobrzyńskiego, a południowy - leży w dolinie Wisły, zwanej na tym odcinku Kotliną Toruńską. Tutaj na piaszczystych wydmach występują najstarsze ślady osadnictwa z epoki paleolitu. Zwężenie doliny rzeki pod Toruniem stworzyło dogodną przeprawę, z której korzystał stary szlak północ-południe, krzyżujący się z drogą wodną Wisły. We wczesnym średniowieczu okolice te były gęsto zaludnione, o czym świadczą grodziska w Bielczynach, Chełmży, Czarnowie, Jedwabnie, Przecznie, Rzęczkowie (dwa) i Toruniu. Po spustoszeniu przez Prusów, część Ziemi Chełmińskiej została nadana w 1222 r. przez Konrada Mazowieckiego misyjnemu biskupowi pruskiemu Chrystianowi, a w 1228 r. całe terytorium zostało darowane zakonowi krzyżackiemu. Toruń był pierwszym miastem założonym przez Krzyżaków (w 1231 r.) i najważniejszym ośrodkiem gospodarczym państwa Zakonu do 1454 r. W tym czasie obszar ten był podzielony na komturstwa w Toruniu, Bierzgłowie (skasowane w 1415 r.) oraz w Nieszawie na lewym brzegu Wisły, odzyskanym przez Polskę po pokoju w Mełnie w 1422 r. Chełmża od 1251 r. była stolicą diecezji chełmińskiej. Po powrocie do Polski na początku wojny 13-letniej w 1454 r. Toruń, dzięki uzyskanym przywilejom królewskim był faktycznie wolnym miastem (więcej o tym tutaj). Prawie całą część prawobrzeżną obecnego powiatu zajmowaly dobra ziemskie Torunia (patrymonium miejskie), do którego należało również Bierzgłowo wraz z całym terytorium. Był to obszar wyłączony z administracji województwa chełmińskiego i podlegający władzom Torunia. Wskutek II rozbioru Polski w 1793 r. cały omawiany obszar znalazł się pod zaborem pruskim i z wyjątkiem lat 1807-15, kiedy wchodził w skład Księstwa Warszawskiego, pozostawał we władaniu niemieckiego Królestwa Prus do czasu odzyskania niepodległości w 1920 i najcenniejszą grupę zabytków architektury powiatu toruńskiego (z wyłączeniem Torunia) stanowią budowle gotyckie z 2. poł. XIII i XIV w. Czołowe wśród nich miejsce zajmują ceglane kościoły w Chełmży, zwłaszcza dawna katedra z cennym wyposażeniem oraz kościół św. Mikołaja, dawny parafialny, przebudowany znacznie w XIX w. Miasto Chełmża zachowało średniowieczne rozplanowanie, jednak bez starej (poza XIX-wieczną) zabudowy. Wśród licznych kościołów wiejskich przeważają budowle kamienne lub kamienno-ceglane (Bierzgłowo, Czarnowo, Dźwierzno, Gostkowo, Grębocin, Gronowo, Grzywna, Kiełbasin, Nawra, Papowo Toruńskie, Przeczno, Rogowo, Świerczynki). Poza budowlami gotyckimi sakralnymi przetrwały zamki: w Zamku Bierzgłowskim oraz ruiny zamku w Złotorii i nikłe reszty zamku w Małej Nieszawce (dawny zamek komturski w Nieszawie). Barok jest skromnie reprezentowany kościołem w Górsku i zespołem zabudowań dawnego folwarku toruńskiego w Przysieku. Godne uwagi są zabytki klasycystyczne: zespół palacowy i karczma w Nawrze, dwory w Obrowie i Łążynie (drewniany) oraz oficyna dworska w Pluskowęsach. Neogotycki dwór w Pluskowęsach z poł. XIX w. i pawilon w Turznie oraz neorenesansowy dwór tamże zamykają listę ważniejszych zabytków murowanych. Przykładami budownictwa drewnianego są kościółek w Młyńcu z ok. 1600 r., karczma z XVIII w. w Górsku i kilka wiatraków z XIX W. (Bierzgłowo, Biskupice, Głogowo).

miasto na północ od torunia